ცენტრალური პროცესორი

ცენტრალური პროცესორი  (CPU-central processor unit)  ითვლება კომპიუტერის ტვინად.  სადაც ხდება მონაცემთა მიღება, დამუშავება და გადაცემა. პროცესორში  სრულდება  გამოთვლების  უმრავლესობა. პროცესორი არის პატარა მიკროსქემა, რომელიც დედაპლატაზე ზის მისთვის განკუთვნილ  ბუდეში Soket-ში ან Slot-ში და გადახურებისგან დასაცავად თავზე რადიატორი და ვენტილატორი ადგას. Soket-ის ბუდე უზრუნველყოფს დედაპლატისა და თავად პროცესორის კავშირს. დღეს პროცესორების უმრავლესობაში გამოიყენება არქიტექტურა PGA (Pin Grid Array) და LGA (land grid array), რაც საშუალებას იძლევა პროცესორის ქვედა მხარეს არსებული  კონტაქტები (Pin)  ჩაისვას პროცესორის ბუდეში.

      პროცესორი არის პატარა მიკროსქემა, რომელიც დედაპლატაზე ზის მისთვის განკუთვნილ  ბუდეში Soket-ში ან Slot-ში და გადახურებისგან დასაცავად თავზე რადიატორი და ვენტილატორი ადგას. Soket-ის ბუდე უზრუნველყოფს დედაპლატისა და თავად პროცესორის კავშირს. დღეს პროცესორების უმრავლესობაში გამოიყენება არქიტექტურა PGA (Pin Grid Array) და LGA (land grid array), რაც საშუალებას იძლევა პროცესორის ქვედა მხარეს არსებული  კონტაქტები (Pin)  ჩაისვას პროცესორის ბუდეში.  Slot ბუდეზე მომუშავე პროცესორები დამაგრებული არიან ცალკე პლატაზე, რომელსაც კარტრიჯის ფორმა აქვს და განეკუთვნებიან SEC (Single Edge Cartridge) ტიპს. პროცესორი შედგება მიკროსკოპული ტრანზისტორებისაგან, რომელთა ფიზიკური ზომა მიკრო და ნანო განზომილებებია. თანამედროვე პროცესორები 0,032 მიკრომეტრი და 0,045მკმ ტექნოლოგიითაა დამზადებული. არსებობს აგრეთვე 0,065 0,09; 0,13; 0,18; 0,25 მკმ ზომის ტრანზისტორიანი პროცესორებიც (ეს ზომები ნანომეტრებში შესაბამისად იქნება 32, 45, 65, 90, 130, 180, 250 ნმ). რაც უფრო პატარაა ტრანზისტორი, მით მეტი რაოდენობა ეტევა პროცესორის კრისტალში, მით ნაკლებ ენერგიას მოიხმარს და სითბოს გამოყოფაც ნაკლები აქვს. თანამედროვე პროცესორებში მათმა რაოდენობამ ერთ მილიარდს გადააჭარბა.

      ტრანზისტორები გარკვეული ლოგიკით უკავშირდბიან ერთმანეთს და მათგან მომავალი იმპულსები გამოდის პროცესორის ფეხებზე, რომლებითაც ის გადაეცემა დედაპლატას. რაც მეტი ტრანზისტორია მოთავსებული პროცესორში, მით მეტი იმპულსი გამოდის მათგან, შესაბამისად მეტი რაოდენობის კონპაქტები აქვს პროცესორს, ამიტომ არსებობს სხვადასხვა რაოდენობის კონტაქტიანი პროცესორები, მაგ; 370, 462, 478, 771, 775, 1155, 1156 და ა.შ. შესაბამისად რაც მეტი კონტაქტიანი აქვს პროცესორს, მით მეტი დავალების შესრულება შეუძლია და უფრო ძლიერია.

       ტრანზისტორები განლაგებული არიან პროცესორის 4 ძირითად კვანძში;

 1. არითმეტიკული ლოგიკური მოწყობილობა - ALU (Arithmetic and Logic Unit). ამ კვანძში ხდება არითმეტიკული მოქმედებები და ლოგიკური ოპერაციები. როდესაც ჩვენ ვმუშაობთ საოფისე ან სხვადასხვა მარტივ პროგრამებში ამ დროს პროცესორში ხდება მონაცემთა არითმეტიკული (შეკრება, გამოკლება, გაყოფა, გამრავლება) დამუშავება და სხვადასხვა გარდამქმნელების მეშვეობით ვხდავთ ჩვენი მუშაობის შედეგს. 2. მცურავ მძიმიან რიცხვებთან მომუშავე მოწყობილობა - FPU (Fload Point Unit). რთულ გრაფიკულ და მულტიმედიურ პროგრამებში მუშაობისას პროცესორს უწევს წილად რიცხვებთან რთული მათემატიკური ოპერაციების ჩატარება, აგრეთვე ტრიგონომეტრიული გამოთვლები. ამ სამუშაოს შესრულებაზე პასუხისმგებელია ეს კვანძი. მას თანაპროცესორსაც უწოდებენ.

3. მაკონტროლებელი მოწყობილობა - CU (Control Unit). ეს კვანძი აკონტროლებს პროცესორში შემომავალ და გამავალ მონაცემებს და უზრუნველყოფს დანიშნულების ადგილამდე მათ მისვლას.

4. ქეშმეხსიერება - Cache. იგი წარმოადგენს მცირე ზომის ბუფერს (საწყობს), სადაც პროცესორი ინახავს ყველაზე აუცილებელ მონაცემებს, რადგან საჭიროების შემთხვევაში ყოველთვის გვერდით ჰქონდეს.